Известный белорусский поэт Василь Витка - стихи и творчество.

Цень
Василь Витка
На шэра-жоўтым сухім асфальце
Ляжыць мой сіні вільготны цень.
Празрыстыя доўгія ценевы пальцы
Дрыжаць, як дарэмна пражыты дзень.

У цень залятае сухое лісце,
Гарыць блакітна-зялёным агнём;
I думкі, што дымам сплылі калісьці,
Вяртаюцца ўсёдаравальным днём.

Коця і Каця
Василь Витка
Плача коця на кухнi,
Ад слёз вочкi папухлi.
— Што з табою, мой каток,
Забалеў мо жываток?
— Мяў, — сказаў варкоцiк, —
Не балiць жывоцiк.
У мяне душа баліць —
Як цяпер на свеце жыць?
Як мне жыць у хаце,
Калі хлусіць Каця:
Смятану злізала —
На мяне сказала.
Правапіс
Василь Витка
Як гаворыцца, так і чуецца,
А як чуецца – так і пішацца.
Не напісана – не друкуецца,
Так і гутарка хутка сцішыцца.

Што рабіці мне, расказаць каму,
Дзе ж тут роднае зразумеецца?
Калі ўсё сваё па-чужынскаму,
За траву ніжэй ніцма сцелецца.

Што не сказана – не пачуецца,
Бо нячутнае і не слухаюць.
Сам сабою лёс не збудуецца.
Сэрца поўніцца жалем-скрухаю…

Збажына нідзе не калышацца,
Што пасеена – ўсё марнуецца,
Бо як чуецца, так і пішацца,
А не пішацца і не чуецца!

Мая Бесядзь
Василь Витка
Кажуць, што рэкі птушкамі створаны, —
Такімі малымі на першы пагляд, —
Капалі і ў дзюбах адносілі ў бор яны
Мяшэчкі з зямлёй
I ляцелі назад.

А каня гуляла ды мыла іх здзекамі,
I птушкі паслалі ёй вечны праклён,
Таму і лятае яна над рэкамі
I просіць піць
Аж да сённяшніх дзён.

Канаючы ўлетку штодня на спякоце,
Той рэдкаю кропляй яна існуе,
Што хмарка, дажджом прашумеўшы ў
Лістоце,
З нябёсаў часамі пашле для яе.

Я, ўпарты, не кіну пачатае справы,
Каменне крышу,
Разграбаю пяскі,
Пад кпіны аматараў лёгкае славы
Капаю рэчышча ўласнай ракі.

З надзеяй гляджу на крыніцу спатканую,
Хачу, каб яна разлілася ракой...
Не Волгай магутнай,
Не нават Камаю,
Хоць Беседдзю, што на радзіме маёй.

Бо прагай да працы ахоплены часта я,
I сэрца абпалена смагай радка,
Бо жыць не магу,
Як каня няшчасная,
Кропляй дажджу з лесавога лістка.

Кругі
Василь Витка
Наканаваная мінута,
Нікога ты не абышла.
Над безданню ўзнялася крута
Твая няўмольная скала,

З якой і я зірнуць павінен,
Пачуўшы суджаны сігнал,
Калі на акіяне сінім
Падымецца дзевяты вал

I паласне ў нястрымным шале
Бязлітаснай маланкі меч,
I з хмарамі сальюцца хвалі,
I завіруе чорны смерч,

I, пацяшаючыся, з кручы
У вір, у прорву штурхане...
Так толькі кат ахвяру мучыць —
Ты ж не спалохаеш мяне.

Апошні раз спакойна ў сэрца
Маё сумленне зазірне,
Бо плынь жыцця не перарвецца,
А толькі кругам варухне.

Калі ж ты быў патрэбен людзям,
Сваёй душой ім дарагі —
Людская памяць доўга будзе
Кругамі біць у берагі.

Жыта
Василь Витка
Бясконцай вечнасці хвіліна.
Запомніце яе і зберажыце:
I ты, мая асенняя каліна,
I позні васілёк у спелым жыце.

Як першае прызнанне і ахвяра,
Так нечакана жыта загучала.
I шчасце горкае, і страх, і кара —
Усё злучылася ў адным харале.

Адзін над намі бог — магутны Бах.
Раве арган, бушуе чад палынны,
Сасмяглы пацалунак на губах,
Як вечнасць — неўпатольны, неабдымны.

Каханая, ты ўсім сусветам правіш
Між небам і зямлёй адна.
I кожны колас — паслухмяны клавіш,
А кожная саломіна — струна.

Бясконцай вечнасці хвіліна...
Запомніце яе і зберажыце:
I ты, мая асенняя каліна,
I позні васілёк у спелым жыце.

Шлях
Василь Витка
Даланямі прыцісну павекі на вочы –
Разбягуцца кругі
У бязмежнае мора,
Пойдуць хвалямі у акіян,
Здасца шлях
Да жаданае мэты каротшым,
А над берагам шчасця
Загарыцца маяк.

Ад палескага чоўна
Да балтыйскага крэйсера
Праз вякі,
Праз пакуты
Лёг пратораны шлях.
Колькі сцежак
Даўно ўжо забыта,
Закрэслена, —
Ці палічыш, ці ведаеш,
Маці-зямля?

I дзяды, і бацькі
Тут з плытамі
Блукалі
З горкай крыўдай на долю,
На суджаны лёс
I ў легендах,
У казках асілка гукалі
Зняць праклён
З душ людскіх,
З ніцых белых бяроз.

I прыйшоў ён —
Упарты вясляр, і асілак,
I нашчадак усіх
Тых, што ў прышласць плылі,
Сын бацькоў,
Што у рэк
Гордай волі прасілі,
Ўнук дзядоў,
Што гаручыя слёзы
Ў разоры лілі.

Падымаю далоні —
Прамень б'е у вочы.
He на хісткім чаўне —
На магутным плыву караблі,
I што хвіля,
To шлях да жаданае мэты — карочай,
Зырка ззяе маяк
Запаветнай, шчаслівай зямлі!

Журавель
Василь Витка
Чаму жыццё не падняло
Яго пад хмары залатыя?
Здавён вартуе ён сяло,
Высока выцягнуўшы шыю.

I ўсё цікуе — хто ідзе
Да поўнае яго крыніцы,
Яшчэ здалёк заве людзей
Халоднае вады напіцца.

I кланяецца ўсім зычліва,
Паслушна апускае дзюбу,
Глядзіць з увагаю руплівай
У бездань выцвілага зрубу.

Пап'е сасмаглы падарожнік,
Асушыць конь сваё карыта,
А восень агалосіць пожні
Птушыным развітальным крыкам,

I, ўчуўшы кліч павадыра,
Што свой касяк кіруе ў вырай,
Ён выцягне, расправіць шыю:
— I мне пара, і мне пара.

Ляцець! Ляцець! Ды толькі хто там
З пустымі вёдрамі ў варотах?
He, мусіць, будуць век цвяліць
Са мной жанкі і маладзіцы.

Яны да цяжкага вядра
Мяне жалезам прыкавалі,
Ласкавым іменем назвалі
I не пускаюць са двара.

Сосны
Василь Витка
Малая ўцеха — кожнаму свой час,
Свой лёс, свой лес, свой леспрамгас.
Да вышыні імкнешся ты з даверам,
А понізу цябе — сякерай.

I раны горкія смыляць смалою,
А ты ўсё цягнешся да сонца галавою,
Начамі не даюць спакою сны,
Што ў свеце ўжо ніводнае сасны.

Апошнія, мы ловім з паднябесся
Па кроплі цёплы сонечны прамень
I радуемся яснаму прадвесню,
Вітаем кожны лічаны свой дзень.

Трымаем каранямі жвір сыпучы,
Каб не засохла плынь жывой ракі,
А будзем падаць, дык наводмаш, з кручы
Зялёнаю маланкай — у вякі.

I, можа, па адным зярнятку кволым,
Дзе адшумелі нашыя бары,
Адкрые астраном і вылічыць геолаг,
Які тут грымнуўся метэарыт,

А буйная фантазія паэта
Дадасць, што на касмічным караблі
Ляцелі мы з далёкае планеты,
Але не даляцелі да Зямлі.

... Ва ўсмешцы скрывіцца,
Хто нас судзіў сякерай,
He перакажа наш апошні сказ.
Ён так і не паверыў, не паверыў,
Што мы жылі, што мы любілі вас!

Помнік ласю
Василь Витка
Як вадаспад, пясок сыпучы
Цурчыць струменем пад адхон...
Ён выбег з лесу, стаў над кручай
I так стаіць, усім відзён.

Пад ім шаша няспынным рухам
Шуміць, машынамі гудзе.
— Глядзіце, лось! — А ён і вухам
He варухне, не павядзе.

Як тонкая страла, нацяты,
Рагамі ўпёрся у блакіт.
Такім на памяць ён узяты
I ў бронзе на заказ адліт.

I як далёкі адгалосак,
Дзе славу ён сваю насіў, —
I назвы навакольных вёсак,
I нават прозвішчы — Ласі,

О людзі! — як сказаў бы класік, —
He любіце прыроды вы.
Няхай бы ж ён і ў нашым часе
Стаяў над кручаю жывы.

I, спуджаны гудком машыны,
Зноў кінуцца ў гушчарнік мог
І каля цёмнае яліны
Біў капытамі рыжы мох.

Казка без канца
Василь Витка
Выйшаў я на ганак
І ем абаранак.

Падбягае Янка:
- Дай абаранка.

А я кажу: - Не.
А ён - на мяне.

Грымнуў абаранак,
Разбіўся аб ганак,

Рассыпаўся ў крошкі,
Прыбеглі дзве кошкі

І адзін сабака.
Я з гора заплакаў,

Пайшоў тату жаліцца,
А тата пытаецца:

- Як і з-за чаго,
Хто першы - каго?

Стаў я свайму татку
Расказваць спачатку:

- Выйшаў я на ганак
І ем абаранак...

Тата кажа: - Хлопец,
Мне ўсё ясна - хопіць.

Маскі
Василь Витка
За лагоднасць, за спагаду
У пашане ён.
Спаць залегчы быў бы рады,
Так гарнула ў сон -

Налучылася нагода,
Упрасіў народ:
- Трэба перад Новым годам
Нам правесці сход.

Слова мудрае нам скажаш,
Ну, а потым спі.
Да вясны сабе заляжаш,
Сёння - пацярпі:

Засталося ў лесе мала
Знаных пасялян.
Дарагі Міхал Міхалыч,
Ты ў нас - ветэран.

За турбацыю, за небыт
Ты ўжо, брат, даруй
І па форме ўсёй, як трэба,
Намі пакіруй.

Дзень апошні ў гэтым годзе
З намі памадзей,
Каб і ў нас было на сходзе
Так, як у людзей.

Мужны век мой
Василь Витка
Хто ў пяту Ахілесу
Пацэліць ямчэй?
Паскарэнне прагрэсу —
Хутчэй жа, хутчэй!

А навошта, уласна,
Нам здалася пята?
Гэта ўжо не сучасна —
Цемната, цемната.

Лепш прыдасца гуманны
Ахілесу нейтрон.
Сыпанём з неба манны —
I душа з яго вон.

Так не справіўся гром бы
I маланка — наўрад,
Як лагодная бомба,
Міласэрны снарад.

Кругабег непазбежны,
Ты адстаў,
Ахілес,
А драпежны грабежнік
Паскарае прагрэс.

Свет сыходзіцца клінам,
Ледзьве-ледзьве жывы,
Так імчыцца імкліва,
Як на злом галавы.

Спланаваны канечны
I прыцэл, і размах,
I трапечацца вечнасць
У зладзейскіх руках.

Зноў сіпіць падкалодны
Са старых сваіх гнёзд,
Да таго ўжо халодны,
Што па скуры — мароз.

Войны, здрады і змовы,
Голад, подкуп і яд...
Мужны век мой суровы —
Будаўнік і салдат,

Каб да новых сузор'яў
Даплылі караблі,
Самым пільным дазорным
Стой на варце зямлі.

Веру я, што ўратуеш
Ты жыцця вышыню,
Назаўсёды ўтаймуеш
Ашалеласць агню.

Вандроўная пташка
Василь Витка
Пташка, пташка,
Скуль ляціш ты -
Ці не з нашых
Ніў?

Каб пачуць мне
Што аб мілай,
Я б шчаслівы
Быў.

Мо была
Ў яе садочку?
Ці не стрэла
Там

Той найгожай,
Да якой бы
Паляцеў я
Сам?

Ці не чула
Выпадкова
Ты хоць колькі
Слоў

Той, якая
Не выходзіць
З маіх юных
Сноў?

Ах ты, пташка,
Адлятаеш -
У якую ж
Даль?

Мне пакінула
Ізноў тут
Па наймілай
Жаль.

Арэшына
Василь Витка
Пацешная,
Між вербаў ніцых
Арэшына
У завушніцах.

Цыбаты падлетак,
Яна надзела
Іх толькі сёлета
І то ў нядзелю.

І ўся выблісквае,
Высвечвае
Такая блізкая,
Сардэчная.

Мая націначка
З вяснушкамі,
Дзяўчыначка,
Давай пагушкаю.

Траха да крохкай
Дакрануся –
І ты ўся ў лёгкай
Завірусе,

А залацісты
Пылок лажыцца
На лес бязлісты,
На ігліцу,

На ўсё зарэчча,
На палянкі,
На нашу стрэчу,
А берасцянкі

Высвістваюць
Ужо ў тумане,
Вітаюць чыстае
Каханне,

Маю арэшыну
У агеньчыках,
Навекі грэшную,
Нявенчаную.

І зараз помню
Да драбніцы
Світання промні
Ў завушніцах,

Гаркавы водар
Балігалову,
Што і праз годы
Займае мову.

Такі бясконцы
Мой давер быў
Да ласкі сонца,
І да вербаў,

І да прадвесня,
І да выраю,
Да ціхай песні,
Самай шчырае.

Гары,
Палай, мая арэшына,
Маё жывое шчасце
Першае.

Дударык
Василь Витка
Сеў у полі на каменьчыку,
Узяў дудку на раменьчыку.
Ду-ду-ду - дуда гудзе,
Полем водгалас ідзе.

Надакучыла іграць,
Каля дуба лёг паспаць.
Вісіць дудка на суку,
Спіць дударык на баку.

Павярнуўся дагары
І так моцна ён захроп -
Скалануўся дуб стары,
Дудка - бух у самы лоб.

Тут яму і сон не ў сон,
На ілбе гудзе ўжо гуз.
Не сабраў і трэсак ён,
Бо ад дудкі - толькі друз.

Падняў хлопец паясок,
Пайшоў з плачам у лясок:
- Куды дзецца мне цяпер?
Цікаваць буду цяцер.

Спадцішка пад куст падпоўз
І цяцёрку - хоп за хвост.
З пёрка выразаў дуду:
- Ой, зайграю, загуду.

Што было, тое сплыло,
Пайду з дудкаю ў сяло.
Я пад першы парог,
А мне з хаты - пірог.

Я на дудцы: ту-гу-гу -
Ўсе нясуць па пірагу:
Мне і матка - пірог,
Мне і татка - пірог,

Мне і дзядзька - пірог,
Мне і цётка - пірог,
Мне - дзедка - пірог,
І суседка - пірог,

І браценік - пірог,
І пляменнік - пірог.
Назбіраў я пірагоў
Сорак восем карабоў.

Каб яшчэ адзін пірог,
Я зусім бы абнямог.
Перастань, дуда, дудзець!
Дзе мне пірагі падзець?

Сабралася ўся радня,
Памагчы ўсе рады мне.
Запрагаюць каня -
Ён і воза не скране.

Падагналі грузавік,
Для яго груз вялік.
Папрасілі самазвала,
Ў самазвала сілы мала.

Залучыў я камара,
Магутнага званара.
Той адразу ўзяў мой воз,
Пірагі мае павёз.

Ай камар-маладзец!
Тут і казцы канец.