Белорусский поэт Петрусь Бровка: известные стихи.

Ісці да мэты — ўстаць да ўсходу
I даць зямлю адчуць нагам,
Ды, крышачы сцяну нягоды,
Ісці насуперак вятрам.

Няхай палохаюць віхуры,
Ты не мяняй кірунак свой,
Бо нават птушкі супраць буры
Сядзяць наперад галавой.

Спявае лета над барамі,
Сасёнкі струнамі звіняць,
Гамоніць поле каласамі,
Шапоча ў кветках сенажаць.

Шумяць вятры ў гаях напеўна.
Адна рачулка ў чаратах
Бурчыць, варочаецца гнеўна,
Бы мулка спаць на камянях.

А можа, з навіны ў ахвоту,
Пакуль міне плацінаў строй,
Так напрацуецца да поту,
Што пара раніцой над ёй.

Гэты, кветкамі-пухам абсыпаны, сад
Дваццаць год пасадзілі назад.
Разгулялася скрозь маладая краса,
На духмяных лістах серабрыцца раса,
Села чырвань-зара на зялёны прыпол...
Што-ж ты сумна глядзіш за палётамі пчол?
Час вянкі нам уздзець над юнацкім чалом,
Па пчаліным шляху свой агледжваць дом,
I на першы прамень, узышоўшы вясной,
Разам ў поле жыцця вылятаць раніцой.
Там ліпоўнік густы, светлавокі язмін,
Будзем мёд сабіраць мы з пахучых далін...
Сядзем потым спачыць мы пад лістам адным.
Згодна ты?..
Ты маўчыш...
Паляцім?!
Паляцім!

Вясновы дождж абсыпаў градкі.
Цвітуць, што зоркі, агуркі,
А з клёна, што ідзе ўпрысядкі,
Спадаюць пырскі-светлякі.

Яму ўсміхаецца рабіна,
У жолабе вада пяе.
Здаецца, кожная яліна,
Развёўшы плечы, устае.

На голлі яблынь ні пылінкі,
Павук праверыў моц красён,
А шпак п’е прагна з ручаінкі,
Нібы з пустэльні толькі ён.

Усім вясна дала работу,
Спрадвеку ўжо закон такі —
I на бярозах гнёзды-ноты
Панаразвесілі гракі.

Расселіся сям’ёю кучнай,
I хай трывожаць раннем сон —
Вядома, хор немілагучны, —
Ды абуджае сэрца ён.

I на мяне находзіць роздум,
Што нельга раніцы праспаць,
Што час выходзіць з хат, як з гнёздаў,
Палеткі дбала засяваць.

Май зялёны на парог.
Ночка. Вішні белыя.
Ходзім мы з табой удвох,
Нібы звар’яцелыя.

Не страчаліся з зімы.
Што ж мы не бяседуем,
I чаго жадаем мы, —
Самі мы не ведаем.

Падае нам певень знак —
Блізка ўсход, світаецца,
Нашы ж рукі аніяк
Штось не разнімаюцца.

Салаўіны галасок
У садах ваколіцы,
Месяц быццам назнарок
Сам не супакоіцца.

Вясна ў ядвабах, аксамітах
Прыйшла на пушчы і палі,
Зімы даношаную світу
Зняла з набраклае зямлі.

Прыйшла — і рэчка заспявала,
Успыхнуў, быццам свечка, куст...
Усё як ёсць пафарбавала
Пад свой зялёна-сіні густ.

Нібы хто жаўрукоў шархоткі
Прыбіў да неба-палатна,
На дрэвах пчол руплівых сходкі
Гудуць ад золку да цямна.

Пакінуўшы далёкі вырай,
Вярнуўся ўвесь птушыны рой,
I бусел, як ТУ-104,
Прымчаў аднойчы раніцой.

Працуючы ўвесь дзень з ахвотай,
Свой дом узвёў без малатка.
Забарабаніў белым шротам
У гляк бярозавік з латка.

Блішчаць пад сонцам баразёнкі,
А цішу трактар скалануў,
Як быццам першыя старонкі
Вясновай кнігі адгарнуў.

Вясна ў ядвабах, аксамітах
Прыйшла на пушчы і палі,
Зімы даношаную світу
Зняла з набраклае зямлі.

Прыйшла — і рэчка заспявала,
Успыхнуў, быццам свечка, куст...
Усё як ёсць пафарбавала
Пад свой зялёна-сіні густ.

Нібы хто жаўрукоў шархоткі
Прыбіў да неба-палатна,
На дрэвах пчол руплівых сходкі
Гудуць ад золку да цямна.

Пакінуўшы далёкі вырай,
Вярнуўся ўвесь птушыны рой,
I бусел, як ТУ-104,
Прымчаў аднойчы раніцой.

Працуючы ўвесь дзень з ахвотай,
Свой дом узвёў без малатка.
Забарабаніў белым шротам
У гляк бярозавік з латка.

Блішчаць пад сонцам баразёнкі,
А цішу трактар скалануў,
Як быццам першыя старонкі
Вясновай кнігі адгарнуў.

На жаль, іх хапае сягоння,
Такіх, што ў крыўлянні двухлікім
Крычаць аб жалезнай заслоне,
Збіваюць людзей з панталыку.

Хачу я тым людзям параіць:
Не верце, вам хлусяць багата,
На розум абруч узганяюць,
На вочы навешваюць краты.

Жывём мы адкрыта і проста
I ўзводзім будовы якія!
Падумайце толькі, навошта,
Навошта заслоны нам тыя?

Растуць пад кватэры палацы,
Успыхваюць станцый зарніцы,
Калі пажадаеце ўбачыць, —
Ну што ж, — прыязджайце, глядзіце.

Вы ўбачыце: сонечным ранкам
Выходзяць на працу калоны,
Не трэба нам сейфаў у банках
Трымаць пад жалезнай заслонай.

Прызнацца ў адным мо належыць
I выдаць вам тайную справу —
Заслона ў нас ёсць не з жалеза,
А з болей надзейнага сплаву.

I тую заслону ніколі,
Ніколі яшчэ не зламалі —
Яна са сталёвае волі
I значна мацнейшая сталі!

Яшчэ плывуць ракою крыгі,
Ледзь-ледзь праталіна відна, —
Паволі раскрывае кнігу,
Да нас прыходзячы, вясна.

I ёй, закрыўшы кнігу сцюжы,
Сваю ўдалося разгарнуць,
I купінкі сям-там на лузе,
Як тыя літары, ўстаюць.

Пасля ж нясцерпнымі рукамі
Перагарне раздзел які —
Глядзіш, вакол перад вачамі
Зазелянеюцца радкі.

Яны становяцца ў калоны
I кожны дзень імкнуцца ўвыш,
А кніга ўся — пажар зялёны,
Здаецца, сам увесь згарыш!

Сілы чорныя на свеце,
Ненавіснікі жывога,
Сотні катаў і кацюг
Ладзяць базы для знішчэння,
Вакол нас узвесці хочуць
Чорны круг.

Ёсць прыслушнікаў нямала,
Што за долар прадаюцца
I гатовы да паслуг.
Што ім кроў дзяцей і матак,
У вачах адно свіціцца
Чорны круг.

Але ў нас сяброў мільёны,
Што за мір ўзнімаюць сёння
Неадольны грозны рух.
I не ўдасца ліхадзеям
З ланцугоў свабодзе сплесці
Чорны круг.

Шмат байцоў за мір і волю
Між людзей сям'і вялікай
На паўкулях земных дзвюх.
Хай забойцы памятаюць:
Можа быць на тоўстай шыі
Чорны круг,
Чорны круг!

Хацеў бы часіны такой прычакаць,
Каб суддзяў пабачыў я гэтак:
Сядзяць —
Задаволена ў залу глядзяць,
I сэрцы іх шчасцем сагрэты.

Забытыя словы: прысуд і турма,
Не чутна аб кары ні разу,
Не то што забойцаў —
Зладзеяў няма,
Няма ўжо ніякай абразы.

Даўно ужо суддзі не чуюць маны,
Не знаюць зняваг і рабункаў,
Не справы злачынстваў прад імі відны,
А кветкі і горы дарункаў.
Чаго ж тады суддзям сядзець за сталом,
I што іх за роля такая?
Сягоння за працу,
За песню з агнём
Найлепшых яны адзначаюць.

З кім параўнаць тваю сілу і славу?
Гордым цябе караблём называлі,
Што ж, карабель ты стэповы па праву.
Песень нямала табе праспявалі,
Варты ты песень, бо працаю дбайны.
Слава камбайну!

Мы ўзбагацілі з табою Айчыну,
Колькі ты вызваліў працы людское —
Жнеі, касцы парасправілі спіны,
Годзе гібелі з сярпом і касою.
Зерне да зерня збіраеш старанна.
Слава камбайну!

Многа з табою прайшлі мы палямі,
Ўсюды табой не нахваляцца людзі,
Шлях за сабой устаўляеш мяхамі,
Шлях твой расце і ўзнімацца ўсё будзе —
Многа яшчэ ў нас прастораў бяскрайніх.
Слава камбайну!

Папрыходзілі з войска
Баявыя салдаты.
Хто бацькоў дачакаўся,
Хто сыноў, а хто брата.

Зноўку дружнай сям'ёю
Пачалі будавацца,
Весялейшымі сталі
Нашы сёстры і маці.

Сонца сёння высока
Над палеткамі ўстала,
Ды усіх працавітых
За сяўнёю спаткала.

Леглі ў полі барозны,
Леглі ў полі, што хвалі,
Сейце, сейце зярняты,
Каб дружнейшымі сталі.

Сейце, сыпце зярняты
Ў пухавыя пасцелі,
Каб ля нашае хаты
Вечна песні звінелі.

Сейце, сейце зярняты,
Рассыпайце па полю,
Каб расла і шумела
Наша ясная доля!

Адпачынак прыйшоў.
Цешуся шчаслівы
I ў свой кут, да бацькоў,
Прыязджаю ў жніва.

Уваходжу я ў дом.
Здзіўлена гляджу я —
На сцяне, пад акном,
Серп стары сумуе.

Што ж ты, серп, спіш, як пан,
Годзе спаць, даволі!..
Адгукнуўся камбайн
Мне аднекуль з поля.

У яго між жытоў
Лепш, відаць, з упраўкай;
Значыць, серп адышоў,
Як стары, ў адстаўку.

Слухай, серп, галавы
Не хілі заўчасне,
Ты, як помнік жывы,
Варты добрай песні,

Мужыку-бедаку
Быў ты другам гожым,
Колькі ты на вяку
Паспяваў са збожжам.

Каб згінаць да сябе,
Колькі меў ты сілы,
Ды й красуні цябе
На плячах насілі.

Да хацін з паласы
Як пачнуць збірацца.
Паглядзіш — ля касы
Месячык, няйначай.

Запяюць ад душы,
Гэтак люба стане...
Што там, серп, ні кажы,
Быў ты у пашане.

Ты — брат молату, серп,
Родны, не стрыечны,
Аб’ядноўвае герб
З ім цябе навечна.

Хай машыны ў палях
Сёння робяць справу,
Ты прайшоў слаўны шлях.
Адпачні са славай.

Не ахопіш вачамі —
Нівы, пожні, ралля...
Скрозь яна
Перад намі —
Наша маці-зямля.

Дол шырокі калгасны,
Гоні, пушчы, лясы...
Рэчак
Сінія пасмы
I дарог паясы.

Гэта ўсё дарагое
Я ад малку люблю.
Хто ж не любіць
Душою
Нашу маці-зямлю!

Яна ж корміць і поіць,
Апранае адна.
Выйдзі,
Глянь ты вясною,
Як гамоніць яна!

Трактарамі, плугамі,
Пышным цветам садоў,
Ручаямі,
Лістамі,
Перазвонам дуброў.

А як лашчыцца вуха
Ад гамонкі тае...
Выйдзі
Летам, паслухай,
Як зямля нам пяе.

Як звініць у пракосах,
Красаваннем дыміць,
Як спявае
Калоссем,
Як садамі шуміць!

Лета коціцца шпарка
Па адцвіўшых шляхах,
Выйдзі
Восенню яркай,
Глянь вакол на прасцяг.

Як бы хто самавіта
У стагі ўсё пазнёс,
Быццам
Меддзю наліты
Грушы, яблыні скрозь.

Снег закружыцца роем,
Завіхурыць калі, —
Не падумай,
Зімою
Не заснулі палі.

Пад бялюткаю коўдрай
Адпачнуць цішынёй,
Каб магутна
I шчодра
Зноў узняцца вясной.

Друг мой юны, таварыш,
Тут мы ўсе узраслі,
Хіба лепей ёсць
Мары,
Чым аб нашай зямлі?

А такія, каб сёння
Скрозь гула збажыной...
Не праходзь жа
Староннім
Ты, як вецер, па ёй.

Будзь старанным і дбалым,
Ведай, —
Нельга забыць
I маленькі кавалак,
Што аблогам ляжыць.

Засявайце ж руплівей
Зернем чыстым вакол,
Чым зямля
Урадлівей —
Багацейшы наш стол!

Шчасце ў працы знайшоўшы,
Добра поле араць.
Добра,
З плугам прайшоўшы,
Радасць жніва пазнаць.
Добра зведаць напэўне
Шчодры восеньскі час —
Пах саломы,
Што зерне
Гадавала для нас.

Скрозь зямля адгукнецца,
Толькі дружна працуй,
Толькі
Шчырага сэрца,
Рук сваіх не шкадуй!

Стань з юначаю сілай
На прыгожы свой шлях.
Помні, —
Нас узрасціла
Наша маці-зямля!